Những giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà

      Từ năm 2012, thành phố Hải Phòng cùng với tư vấn chuyên môn , các nhà khoa học trong nước và quốc tế ta thực hiện xây dựng hồ sơ đề cử di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà theo 04 tiêu chí 7, 8, 9, 10 (thẩm mỹ, địa mạo địa chất, đa dạng hệ sinh thái và đa dạng giống loài) bám sát theo quy trình tại Hướng dẫn thực hiện Công ước di sản 1972 của UNESCO.

       Và kết quả cho quá trình hơn 10 năm bền bị xây dựng hồ sơ với quyết tâm chính trị cao của cả bộ máy từ trung ương đến địa phương (HP + QN) và cơ sở ( huyện Cát Hải) - 17h40 ngày 16/9/2023 giờ địa phương (tức 21h40 ngày 16/9/2023 giờ Việt Nam) tại Thủ đô Riyadh, nước Cộng hoà Ả rập Xê út, Uỷ ban Di sản Thế giới UNESCO đã chính thức gõ búa cộng nhận Vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà là Di sản thiên nhiên thế giới – đây là món quà xứng đáng, là dấu mốc cho một bước khởi đầu mở ra giai đoạn mới phát triển toàn diện sâu rộng, đưa quần đảo Cát Bà xứng tầm du lịch xanh Đẳng cấp quốc tế, xứng đáng trong mối quan hệ hữu cơ với Hạ Long , mang lại lợi ích to lớn cho chính cộng đồng địa phương nơi có di sản Việt Nam)

     
      Giá trị nổi bật toàn cầu của vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà được Ủy ban thế giới khẳng định theo 02 tiêu chí gồm giá trị thẩm mỹ (tiêu chí 7) và địa mạo địa chất (tiêu chí 8) .
     - Tiêu chí 7: Các Giá trị nổi bật toàn cầu của khu vực được xác định gồm các kiến tạo vật lý và sinh học, các kiến tạo địa chất, địa lý và là môi trường sống của các loài động, thực vật bị đe dọa theo quan điểm thẩm mỹ, khoa học  và bảo tồn.
     - Tiêu chỉ 8: Quần đảo Cát Bà sẽ hoàn thiện bức tranh về quá trình tiến hóa và phát triển của địa hình đá vôi từ núi tới biển, bổ sung thêm những giá trị về cảnh quan cho di sản vốn có của vịnh Hạ Long.


Về Mỹ học:
      Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà nằm ở phía Đông Bắc Việt Nam, cách thủ đô Hà Nội 165km nơi được mệnh danh là “hòn ngọc của vịnh Bắc Bộ”, bản giao hưởng của núi rừng hùng vĩ và biển đảo bao la. Các khu vực tự nhiên có diện tích vùng lõi là 65.650 ha, vùng đệm có diện tích 34.140 ha.
      Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà với 1.163 hòn đảo đá vôi muôn hình, muôn vẻ được bao phủ bởi thảm thực vật phong phú trên mặt nước lấp lánh màu ngọc bích. Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà hiện lên như một bàn cờ bằng đá quý; nước non trùng điệp, thanh bình; những bãi cát trắng mịn, tinh khôi.
         Màu xám của đá núi, sắc xanh lá cây rừng, sự chuyển tiếp giữa màu xanh biển sâu và màu lam trong các hồ nước cho tới các tùng áng và vịnh hẹp ẩn khuất trên biển. Các yếu tố đá, nước, rừng và bầu trời tổng hòa, tạo thành một thế giới thiên nhiên muôn màu, có vẻ đẹp và sức hấp dẫn tuyệt vời.
    * Nơi đây sở hữu nhiều danh hiệu quốc gia, quốc tế quan trọng như: di tích quốc gia đặc biệt Vịnh Hạ Long; di tích quốc gia đặc biệt danh lam thắng cảnh quần đảo Cát Bà; Vườn Quốc gia Cát Bà; vịnh Lan Hạ là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới; Khu bảo tồn biển; Khu dự trữ sinh quyển thế giới quần đảo Cát Bà; Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long (năm 1994 và 2000).
  Về địa chất địa mạo:
         Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà được xem là bảo tàng địa chất, chứa đựng những di sản giá trị cần được gìn giữ, nơi chứng kiến những thay đổi đặc trưng trong lịch sử phát triển Trái đất. Vùng biển này gồm nhiều hệ tầng trầm tích lục nguyên và cacbonat, có tuổi từ nguyên đại Cổ sinh đến Tân sinh.
         Sự hiện diện của rừng nguyên sinh, vịnh và những hòn đảo trên vịnh là những minh chứng độc đáo về quá trình vận động, phát triển liên tục của dạng địa hình karst, hệ fengcong (cụm đỉnh chóp nón) và fenglin (các đặc điểm tháp bị cô lập) hình thành qua hàng triệu năm trong điều kiện nhiệt đới, ẩm, diễn tiến lớn từ các dãy núi cao xuống đến biển, nơi địa hình karst cuối cùng đạt tới mực xâm thực cơ bản.
          Nằm rải rác trong khu vực là 138 hồ nước mặn được hình thành từ các hố sụt, phễu karst và thung lũng kín. Các hồ nước này, chiếm khoảng 1/3 tổng số hồ nước mặn trên thế giới, là nơi lưu giữ những loài cổ xưa, quý hiếm, có giá trị lớn cho việc bảo tồn và nghiên cứu khoa học, vừa là mỗi trường thuận lợi cho các loài sinh vật tiến hóa.

 Các giá trị nổi bật khác
     Đa dạng sinh thái:
         Với sự giao thoa của núi rừng và biển đảo, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà là một khu vực tiêu biểu, có mức độ đa dạng cao của Châu Á khi sở hữu 7 hệ sinh thái biển - đảo, nhiệt đới, cận nhiệt đới liền kề, kế tiếp nhau phát triển bao gồm: Hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh; Hệ sinh thái hang động Hệ sinh thái rừng ngập mặn: Hệ sinh thái bãi triều, Hệ sinh thái rạn san hô; Hệ sinh thái đáy mềm: Hệ sinh thái hồ nước mặn.
         Các hệ sinh thái này đại diện cho các quá trình sinh thái và sinh học vẫn đang tiến hóa và phát triển thể hiện qua sự đa dạng của các quần xã động thực vật.
     Đa dạng sinh học
      Sở hữu khu rừng trên biển lớn nhất Việt Nam với diện tích hơn 17.000 ha cùng các hệ sinh thái đa dạng, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà còn là điểm cư ngụ của 4.910 loài động thực vật trên cạn và dưới biển, trong số này có tới 198 loài thuộc Danh lục Đỏ IUCN, 51 loài đặc hữu.
      Diện tích rừng nguyên sinh vào khoảng 1.045,2 ha trên đảo Cát Bà là một trong những nhân tố quan trọng làm nên giá trị sinh thái và đa dạng sinh học của khu vực đề cử.
       Đặc biệt, voọc Cát Bà (Trachypithecus poliocephalus) là loài quý hiếm, nằm trong danh sách các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất và được ghi vào Sách Đỏ thế giới.
       Các nhà nghiên cứu đã phát hiện nhiều loại thực vật đặc hữu, chỉ thích nghi sống ở các đảo đá vôi, mà không nơi nào trên thế giới có được, đó là: thiên tuế Hạ Long, khổ cử đài tím, cọ Hạ Long, mỏng tai Hạ Long (Impatiens verrucifera), ngũ gia bì Hạ Long, hài vệ nữ hoa vàng.